Της Βασιλικής Ι. Παπακίτσου
Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια, MSc
University of Central Lancashire-UK
www.yourpsychotherapy.net
693 7972267
Μέσα από τη συντροφικότητα τα άτομα αισθάνονται ασφαλή, νιώθουν ικανοποίηση, ενισχύουν την ψυχική και σωματική τους υγεία, βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής τους, προστατεύονται από τη μοναξιά.
Ανάλογα με το χαρακτήρα και την προσωπικότητά τους τα άτομα επιλέγουν το σύντροφό τους, είτε μέσω της έλξης όμοιων χαρακτηριστικών, είτε μέσω της έλξης αντίθετων στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση, η επικοινωνία και η ουσιαστική αλληλεπίδραση μεταξύ δύο ανθρώπων αποτελεί μία αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτυχθεί μία σχέση (Kelley et al., 1983).
Όταν όμως ένα ζευγάρι μονιμοποιήσει τη σχέση του, προκύπτουν πολλά θέματα που καλείται το ζευγάρι να διευθετήσει, τόσο πρακτικά που αφορούν τη διαχείριση της καθημερινότητας, οικονομικά, της ανατροφής των παιδιών, της κοινωνικής τους ζωής ως ζευγάρι ή μόνοι τους, όσο και της σεξουαλικής τους ζωής.
Αν τα θέματα αυτά δεν έχουν συζητηθεί νωρίτερα και δεν γνωρίζουν τις προσωπικές τους αξίες και ιστορίες, καθημερινές συνήθειες, τρόπο σκέψης και αυτοδιαχείρισης, τότε είναι πολύ εύκολο, όταν προκύψουν αντιξοότητες, να διαπιστώσουν τις μεταξύ τους διαφορές, να μην καταφέρουν να τις διαχειριστούν ομαλά, και αναπόφευκτα να συγκρουστούν.
Ένας βασικός παράγοντας που οδηγεί σε σύγκρουση είναι ο αρνητικός τρόπος σκέψης. Σε αυτή την περίπτωση ο παλαιότερα εξιδανικευμένος σύντροφος όχι μόνο απομυθοποιείται, αλλά και γίνεται αποδέκτης αρνητικών σκέψεων, που ενισχύονται, όταν οι υψηλές τους προσδοκίες δεν εκπληρώνονται. Ή πέφτουν στην παγίδα να «διαβάζουν τη σκέψη του άλλου», πλάθοντας δικά τους αναληθή σενάρια, που τελικά ενισχύουν και διογκώνουν τη σύγκρουση.
Τότε, προκύπτουν και γενικευμένες εκφράσεις, που ερμηνεύονται με καταδικαστικό και τελεσίδικο τρόπο που χαρακτηρίζουν το/τη σύντροφο ως προσωπικότητα, και όχι τη συμπεριφορά του. Αποδίδουν το πρόβλημα σε σταθερά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του άλλου. Και όλα αυτά οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο παρεξηγήσεων. Παρερμηνεύονται αντιδράσεις, όπως η εργασιακή κόπωση και το άγχος, η απότομη συμπεριφορά, ως αδιαφορία, και το ζευγάρι σιγά σιγά, απομακρύνεται όλο και περισσότερο. Η έλλειψη επικοινωνίας και εποικοδομητικού διαλόγου οδηγεί στη διαστρέβλωση της κατάστασης, και σε αδιέξοδο.
Το ίδιο συμβαίνει όταν ο σύντροφος παρερμηνεύει τα μηνύματα του άλλου, τη συμπεριφορά και τα κίνητρά του, πλάθει δικές του ιστορίες, με το δικό του κώδικα. Τέτοιες παρερμηνείες, οδηγούν στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία, προκαλώντας ακριβώς τις καταστάσεις που θέλει να αποφύγει.
Όταν ένα άτομο αποδίδει συμβολικό νόημα σε ένα γεγονός, τότε η αντίδρασή του μπορεί να είναι υπερβολική, να στρεβλώνει την κατάσταση και να οδηγείται σε πολλαπλές και άτοπες ερμηνείες. Το ζευγάρι χάνει πολύτιμο χρόνο, διαμορφώνει ασφυκτικές καθημερινές συνθήκες, απομακρύνεται, και οι σχέσεις του ψυχραίνονται.
Διαπιστώνεται στην πορεία της σχέσης του ζευγαριού έλλειψη σεβασμού, εμπιστοσύνης, θαυμασμού, που υπήρχε αρχικά, αποδίδονται προσβολές, σκληρή κριτική που ισοπεδώνει τη σχέση και την ψυχολογία και των δύο. Παρατηρείται έλλειψη επικοινωνίας, οικειότητας, τρυφερότητας, συντροφικότητας στο ζευγάρι.
Ένας άλλος βασικός παράγοντας σύγκρουσης των ζευγαριών είναι οι διαφορές στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους ακριβώς επειδή οδηγούν σε διαφορετικές ερμηνείες των καταστάσεων. Βλέπουν μόνο αρνητικά χαρακτηριστικά στο/στη σύντροφο, από διαφορετικές και κλειστές οπτικές γωνίες τα γεγονότα, και τα ερμηνεύουν διαφορετικά. Εδώ, η αποδοχή του άλλου, ο αλληλοσεβασμός και η ενσυναίσθηση θα μπορούσαν να λειτουργήσουν πυροσβεστικά, και να δουν ο ένας τον άλλον πιο θετικά και ρεαλιστικά.
Τέλος, οι κανόνες στη σχέση μπορεί να βοηθήσουν ή να δυσκολέψουν περισσότερο το ζευγάρι. Ακόμη και εύλογοι κανόνες προκαλούν προβλήματα όταν δεν εφαρμόζονται και από τους δύο σωστά. Όταν οι σύντροφοι τους χειρίζονται ως απόλυτους και απαραβίαστους, και τα «πρέπει πνίγουν», τότε θυμώνουν, νιώθουν ότι θίγονται ή απειλούνται και η πιθανότητα σύγκρουσης αυξάνεται.
Απαιτείται κοινή επιλογή και συμπόρευση.
