Της Δήμητρας Ταλαγάνη
Πτυχιούχος Εκπαιδευτικός Προσχολικής Αγωγής ΕΚΠΑ(1998)
Καθηγήτρια Αγγλικών στον ΟΜΙΛΟ ΕΥΡΩΓΝΩΣΗ Παράρτημα Γαλατσίου (2006-σήμερα)
Στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού το συναισθηματικό είναι το ίδιο σημαντικό με το φυσικό περιβάλλον. Τα παιδιά μαθαίνουν όταν αισθάνονται ασφαλή, χαρούμενα, όταν τα ακούν και τα εκτιμούν, πράγμα βασικό στα πρώτα χρόνια ενός παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της εκμάθησης μίας επιπλέον γλώσσας.
Όλα τα παιδιά έχουν κοινή τη φυσική περιέργεια και την έμφυτη ικανότητα εκμάθησης. Ο εγκέφαλός μας είναι δυναμικός και συνεχώς ενεργός. Έρευνες έχουν δείξει ότι ιδίως τα μωρά αρχίζουν να καταλαβαίνουν τη γλώσσα περίπου δύο φορές πιο γρήγορα από ό τι τη μιλούν. Μέχρι τα τρία το μυαλό ενός μικρού παιδιού είναι στην πραγματικότητα δύο φορές πιο ενεργό από ό τι ενός ενήλικα. Έτσι, με το να εκθέτουμε τα παιδιά σε άλλες γλώσσες σε μικρή ηλικία, τους δίνουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τη φυσική τους ικανότητα να διαχωρίζουν τους ήχους των άλλων γλωσσών και να βγάζουν νόημα από αυτά που ακούν.
Η θεωρία του Noam Chomsky σχετικά με την ανθρώπινη γλώσσα υποστηρίζει ότι μια έμφυτη διανοητική δομή καθιστά δυνατή την παραγωγή και την κατανόηση οποιουδήποτε λόγου σε οποιαδήποτε ανθρώπινη γλώσσα. Ο Bruner αναγνωρίζει σε όλα τα άτομα την ικανότητα που τα προδιαθέτει να χρησιμοποιούν τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν. Όλοι όμως οι μεγάλοι γλωσσολόγοι και παιδοψυχολόγοι συγκλίνουν στο ότι η γλώσσα κατακτάται μόνο μέσα από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Αν το παιδί παίζει με δύο αυτοκινητάκια, θα μάθει σχετικά με το χρώμα, το σχήμα, το μέγεθος, την υφή, την τριβή, την κατεύθυνση και την αντίληψη του χώρου. Αναπτύσσουν κοινωνικές ικανότητες, μαθαίνουν να ζητούν αυτό που θέλουν, κατηγοριοποιούν τα πράγματα και τα βάζουν σε ακολουθία. Όσο παρέχουμε τις κατάλληλες συνθήκες, η ανάπτυξη της εκμάθησής τους θα γίνει με ένα φυσικό τρόπο.
Τα παιδιά έχουν μια προσέγγιση δοκιμής και λάθους στην εξέλιξή τους και το να κάνουν λάθη αποτελεί πολύτιμο κομμάτι στη διαδικασία εκμάθησης. Στην προσπάθειά τους να καταλάβουν αυτά που ακούν γύρω τους, πειραματίζονται με ιδέες και σίγουρα θα κάνουν λάθη. Όταν τα εκθέτουμε σε μια επιπλέον γλώσσα σε μικρή ηλικία, παίρνουν τα οφέλη του να πειραματίζονται με αυτή τη γλώσσα σαν φυσικό κομμάτι της εξέλιξής τους. Η πρόοδός τους δεν πνίγεται από το φόβο να κάνουν λάθος, καθώς τα μικρά παιδιά προσπαθούν μέχρι να κάνουν κάτι σωστά.
Η Αμερικανική Εταιρία Λόγου, Ομιλίας και Ακοής έχει συντάξει μια ολόκληρη λίστα με πλεονεκτήματα της διγλωσσίας, όπως προκύπτουν από έρευνες. Συγκεκριμένα τα δίγλωσσα παιδιά:
• Μαθαίνουν πιο εύκολα καινούργιες λέξεις
• Διαθέτουν ενσυναίσθηση και αισθάνονται συνδεδεμένα με τα άτομα που μιλούν την ίδια γλώσσα
• Έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια στην επίλυση προβλημάτων
• Συγκρατούν καλύτερα νέες πληροφορίες
• Είναι πιο ικανά στην κατηγοριοποίηση
• Μπορούν να «σπάσουν» ευκολότερα τις λέξεις σε συλλαβές όταν αρχίσουν να διαβάζουν και να γράφουν
• Οι ακουστικές τους δεξιότητες είναι πιο ανεπτυγμένες
• Είναι ικανότερα στη δημιουργία ομοιοκαταληξίας.
Αναλογιζόμενοι όλα τα παραπάνω, λοιπόν, θα πρέπει να σκεφτούμε ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί ότι το καλό των παιδιών μας έγκειται στην ενίσχυση ενός πολυγλωσσικού περιβάλλοντος, όπου τα παιδιά θα προοδεύουν μαθαίνοντας άλλες γλώσσες και πολιτισμούς και θα εξελίσσονται σε υγιείς και ολοκληρωμένες προσωπικότητες.
